بیزینس پلن چیست؟ اجزا، انواع، مراحل + نکات مهم در نوشتن آن
نوشتن بیزینس پلن تمرینی ارزشمند برای شفاف‌سازی ایده‌های شماست و به شما در درک محدوده کسبوکار و همچنین میزان زمان، سرمایه و منابعی که برای شروع به کار کسب و کار نیاز دارید کمک کند.
هنگام نوشتن بیزینس پلن، اگر هدف شما تامین بودجه برای کسبوکارتان است، باید کار بیشتری روی طرح تجاری‌تان انجام دهید و برنامه کامل‌تری را به سرمایه گذار ارائه دهید.
برای نوشتن طرح تجاری زمان کافی بگذارید
سرمایه‌گذاران برای ارزیابی امکان‌سنجی یک کسبوکار قبل از تأمین مالی، توجه بالایی به طرح‌های تجاری دارند و به همین دلیل است که طرح‌های تجاری معمولاً داشتن یک بیزینس پلن خوب لازمه دریافت سرمایه اولیه و جذب سرمایهگذار است. همچنین، طرح‌های تجاری به مالکان کمک می‌کنند تا قبل از راه‌اندازی یک کسب و کار، نقاط ضعف آن را شناسایی کرده و از انجام اشتباهات پرهزینه در مسیر اجتناب کنند.
گنجاندن پیش‌بینی‌های مالی، اهداف تجاری شرکت و نقشه راه در بیزینس پلن ضروری است. اما سایر اجزای بیزینس پلن چیست؟ در ادامه برخی از رایج‌ترین اجزای یک طرح تجاری را نام برده‌ایم:
خلاصه عملیاتی
سند استراتژی شامل مجموعه‌ای از تصمیمات در سطح بالای شرکت است که اولویت‌ها و اهداف آن را مشخص می‌کند. این تصمیمات بر‌اساس آنچه که مدیران سطح بالای شرکت معتقدند بهترین راه برای دستیابی به ماموریت شرکت است گرفته می‌شوند. یک سند استراتژی حاوی اطلاعات زیادی در مورد مسائلی است که سازمان قصد دارد به آن‌ها بپردازد. همچنین، میزان اثرگذاری مورد‌انتظار سازمان روی حوزه کسبوکار خود در آینده نیز در آن مشخص شده است.
در ادامه رایج‌ترین انواع بیزینس پلان کسب و کار را به شما معرفی میکنیم:
بیزینس پلن سنتی
چرا باید برای راه‌اندازی یک کسبوکار بیزینس پلن داشته باشیم؟ داشتن یک طرح تجاری خوب به شما برای پیش‌بینی گام‌های بعدی یک کسبوکار و رشد و گسترش فعالیت آن کمک می‌کند. حتی اگر قصد جذب سرمایهگذار برای گسترش کسبوکارتان را ندارید، داشتن طرح تجاری در شناسایی مشکلات و چالش‌های احتمالی پیش روی تجارت شما در آینده موثر است. مطالب این مقاله برای افرادی مفید است که برای شروع تجارتشان نیاز به نوشتن بیزینس پلان کسب و کار دارند، ولی از اجزای طرح تجاری و مراحل نوشتن بیزینس پلن اطلاع ندارند. در ادامه شما را با مراحل نوشتن بیزینس پلن و نکات مهم در نوشتن طرح تجاری آشنا خواهیم کرد.
بیزینس پلان کسب و کار چیست؟
طرح تجاری کسبوکارهای تازه تاسیس باید شامل صورت‌های مالی، ترازنامه‌ها و سایر اطلاعات مالی مرتبط باشد. بهتر است کسبوکارهای جدید اهداف و برآوردهای مالی را برای چند سال اول فعالیت خود ارائه دهند. بیزینس پلن شما باید شامل روش‌های جذب سرمایه برای کسبوکار نوپایتان باشد.
انواع بیزینس پلن؛ چند نوع طرح کسبوکار وجود دارد؟
شراکت و همکاری با رقبا
بیزینس پلن سنتی رایج‌ترین نوع بیزینس مدل است. نوشتن طرح‌های تجاری سنتی به نسبت سایر بیزینس پلن‌ها زمان بیشتری می‌برد و شامل ده‌ها صفحه می‌شود. شرکت‌های سرمایه گذار پرریسک و وام دهندگان این مشتریان اصلی این نوع بیزینس پلن هستند. اگر به دلیل داشتن منابع مالی کافی، قصد گرفتن سرمایه گذار و جذب سرمایه بیشتر را ندارید، شاید نوشتن طرح تجاری سنتی برای کسب و کار شما ضروری نباشد. این دسته از افراد بهتر است برای کسب‌وکارشان مدل دیگری که در ادامه معرفی میکنیم را بنویسند.
بیزینس پلن ناب
طرح تجاری یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای انتقال دیدگاه یک کسب و کار به نیروهای جدیدی است که قصد استخدام آن‌ها را دارید به ایجاد اعتماد به نفس در آن‌ها برای مشارکت در پروژه شما، به خصوص در مراحل اولیه رشد کمک می‌کند.
در قسمت محصولات و خدمات، باید آن دسته از محصولات و خدماتی که کسبوکار ارائه می‌دهد یا قصد معرفی آن را دارد شرح داده شود. این توضیحات شامل جزئیات قیمت محصول یا خدمات، طول عمر محصول و مزایای منحصر‌به‌فرد آن برای مصرف‌کننده می‌شوند. سایر اطلاعاتی که در این قسمت جای می‌گیرند عبارت‌اند از فرآیندهای تولید و ساخت، اطلاعات مربوط به تحقیق‌و‌توسعه، هرگونه حق‌ثبت اختراع مربوط به شرکت و همچنین فناوری اختصاصی که ارائه می‌دهد.
ارزیابی بازار
اگر سابقه نوشتن بیزینس پلن را ندارید، بهتر است از یک نمونه موفق طرح تجاری مناسب کسبوکارتان برای نوشتن بیزینس پلن‌تان کمک بگیرید. این نمونه‌ها شما را در بهتر نوشتن مطالب هر بخش، از منابع مالی گرفته تا تحقیقات بازار هدف و اهداف و ماموریت کسب و کار راهنمایی می‌کنند.
چرا باید نوشتن بیزینس پلن را به متخصصین بسپاریم؟
اگر چندین ایده در ذهن دارید، داشتن یک طرح تجاری برای هر کدام به شما کمک می‌کند تا زمان و انرژی خود را روی ایده‌هایی متمرکز کنید که بیشترین شانس موفقیت را دارند.
برای نوشتن یک بیزینس پلن، باید در مورد مشتری ایده‌آل و رقبای خود تحقیق کنید، برای شناخت انواع مشتریان پرسونای مشتری ایجاد کرده و اطلاعاتی کسب کنید که به شما کمک می‌کند تصمیمات استراتژیک بهتری بگیرید.
به عنوان مثال، یک طرح تجاری باید شامل پلن بازاریابی هم باشد. در نتیجه از امکان برقراری تماس و ارسال پیامک تبلیغاتی در دفتر کار توسط تیم بازاریابی اطمینان حاصل کنید. اگر هم در ابتدای کار تلفن ثابت یا دفتر تجاری مشخصی ندارید، بهتر است به خرید تلفن ابری فکر کنید.
در نتیجه پیشنهاد میکنیم نوشتن بیزینس پلن را به متخصص آن بسپارید تا بهترین بازدهی را برای کسبوکار شما داشته باشد. اگر شما نیز در زمینه نوشتن طرح تجاری پیشنهاد یا نکته‌ای دارید که گمان می‌کنید برای مخاطبین ما مفید خواهد بود، آن را در انتهای همین مقاله با ما به اشتراک بگذارید.
طرح تجاری یک سند استراتژیک است که اهداف شرکت، استراتژی‌های دستیابی به آن‌ها و چارچوب زمانی دستیابی به آن‌ها را مشخص می‌کند. تجزیه و تحلیل بازار، پیش‌بینی‌های مالی و ساختار سازمانی از محتویات یک بیزینس پلن هستند. موسسات مالی و سرمایه‌گذاران قبل از تامین مالی هر پروژه‌ای نیاز به مشاهده طرح تجاری آن دارند.
نکاتی برای نوشتن سریع و آسان یک بیزینس پلن عالی
زمانی که نوبت به نوشتن بیزینس پلن رسید، رعایت چند نکته برای پیشگیری از اشتباهات رایج در نوشتن طرح تجاری ضرورت دارد. پس بهتر است قبل از نوشتن بیزینس پلن، نکات زیر را در نظر داشته باشید:
مخاطبان خود را بشناسید
وقتی بدانید چه کسی قرار است طرح تجاری شما را بخواند می‌توانید جزئیات بیشتری را به آن اضافه کنید. این کار همچنین به شما کمک کند تا مطمئن شوید مرتبط‌ترین اطلاعات با کسبوکارتان را درج کرده‌اید و بخش‌هایی که تاثیرگذار نیستند را حذف کنید.
هدف مشخصی داشته باشید
طرح تجاری غیرانتفاعی برای نهادهایی مناسب است که در حوزه‌های عام المنفعه یا خدمات اجتماعی فعالیت دارند. این طرح تجاری شامل همه مواردی است که در یک طرح تجاری سنتی پیدا می‌کنید. تنها تفاوت آن با طرح تجاری سنتی، داشتن به علاوه بخشی که توصیف میزان تاثیرگذاری شرکت در بازار هدف است. به عنوان مثال، یک برند بلندگو و هدفون که هدف از تولید آن کمک به افراد دارای ناتوانی شنوایی است را در نظر بگیرید، احتمالا نخستین مشتریان این هدفون، سازمان‌های عام المنفعه و خدمات اجتماعی خواهند بود.
مزایای بیزینس پلن؛ چرا به بیزینس پلن نیاز داریم؟
اگر به دنبال روشی ساختاریافته برای طرح افکار و ایده‌های خود و به اشتراک گذاشتن آن ایده‌ها با افرادی هستید که می‌توانند تاثیر زیادی بر موفقیت شما داشته باشند، یک طرح تجاری نقطه شروع عالی است.
تفاوت بین سند استراتژی و طرح کسبوکار چیست؟
حتی اگر قصد ندارید برای تجارتتان منابع مالی جذب کنید، داشتن یک طرح تجاری خوب مانند داشتن یک راهنمای کسبوکار برای شماست؛ زیرا طرح تجاری همانند یک نقشه راه برای رشد کسبوکار و ابزاری برای تامین منابع مالی برای تجارتتان عمل می‌کند.
بهتر است پس از نوشتن بیزینس پلن، آن را برای بازنگری و ویرایش به یک ویراستار خبره بسپارید تا قبل از ارسال برای سرمایه گذاران عاری از هرگونه ایراد باشد.
از یک نمونه موفق برای نوشتن طرح تجاری الگو بگیرید
یک شرکت باید شناخت خوبی روی وضعیت فعلی خدمات قابل‌ارائه خود و همچنین رقبای موجود داشته باشد. این بخش از بیزینس پلن شامل تخمین جایگاه شرکت در بازار، مشتریان هدف و میزان سهم درخواستی از بازار است.
استراتژی بازاریابی
بخش‌هایی از طرح تجاری، نمایانگر ایده‌ها و چشم‌انداز شماست، اما برخی از حیاتی‌ترین اطلاعاتی که برای نوشتن یک بیزینس پلن به آن نیاز دارید نیاز به تحقیق از منابع مستقل دارد. این همان نقطه‌ای است که باید مشخص کنید که قرار است خدماتتان را به چه کسی بفروشید، چقدر تقاضا برای محصولات شما وجود دارد و رقبای اصلی شما کدام شرکت‌ها و یا افراد هستند.
بیزینس پلن را تا حد ممکن کوتاه بنویسید
بسیاری از سازمان‌ها یک سند استراتژی منتشر می‌کنند که نمای کلی از برنامه عملیاتی آن‌ها را نشان می‌دهد. این سازمان‌ها همچنین یک طرح تجاری دارند که در آن به استراتژی سازمان اشاره شده است. مهم‌ترین تفاوت‌های سند استراتژی و طرح تجاری شامل موارد زیر است:
علاوه‌بر این موارد، ارائه بیزینس پلن برای مراحل مختلف توسعه کسبوکار و انواع برندهای تجاری اهمیت دارد. برای مثال حتی نوشتن متن تبلیغ ارایشگاه، فروشگاه، ورزشگاه و سایر کسب‌وکارها نیز با بیزینس پلن راحت‌تر انجام خواهد شد. چندین دلیل قانع‌کننده دیگر برای نوشتن بیزینس پلن وجود دارد که به آن‌ها اشاره میکنیم:
طرح تجاری راهنمای کوچک‌ترین تا مهم‌ترین مسائل مربوط به رشد کسبوکار است. برای مثال یک سایت ارائه‌دنده خدمات دکوراسیون داخلی را در نظر بگیرید. تفاوتی ندارد که قصد سرمایه‌گذاری در بازار، تولید محصول یا حتی تهیه نمونه متن تبلیغات دکوراسیون داخلی را داشته باشید، در ر صورت بیزینس پلن به شما در ارائه بهترین راهکار ممکن کمک خواهید کرد.
بخش استراتژی بازاریابی نحوه برنامه‌ریزی شرکت برای جذب و حفظ مشتریان شامل هرگونه کمپین تبلیغاتی و برنامه‌های بازاریابی پیش‌بینی شده را شرح دهد. همچنین باید روش‌های ارسال و توزیع محصول یا خدمات خود به مصرف‌کنندگان را مشخص کند. به‌عنوان مثال، می‌توانید مشتریانتان را از طریق پنل پیامک از جدیدترین تخفیفات و محصولا‌تتان مطلع کنید.
طرح‌ها و پیش‌بینی‌های مالی
مشورت با متخصصین تجارت
ارزیابی ایده‌ها
برنامه‌ریزی استراتژیک
انواع طرح تجاری از طرح تجاری یک صفحه‌ای تا ۱۰۰ صفحه‌ای به همراه نمودارها و گزارش‌های دقیق وجود دارد. هیچ راهی برای ایجاد یک طرح تجاری واحد برای همه کسب‌وکارها وجود ندارد. هدف از نوشتن بیزینس پلن این است که بتوانید مهم‌ترین اطلاعات در مورد شرکت و کسب‌وکارمان را به مخاطبان و سرمایه‌گذاران منتقل کنید.
اگر قصد همکاری با برندهای دیگر را دارید، داشتن یک دید کلی روشن از چشم انداز، مخاطبان و استراتژی کسب و کار باعث می‌شود تا آن‌ها بهتر تشخیص دهند که آیا کسبوکار شما برای شراکت و همکاری مناسب است یا خیر.
طرح تجاری ناب نسخه کوتاه‌شده طرح کسب و کار سنتی است و از همان چارچوب پیروی می‌کند، اما فقط مهم‌ترین اطلاعات موجود در آن را در خود دارد. کسب‌وکارها از بیزینس پلن ناب برای استخدام افراد جدید تیم یا اصلاح طرح‌های موجود شرکت برای گرفتن سهم بیشتر در یک بازار هدف خاص استفاده می‌کنند.
بیزینس پلن غیر انتفاعی
تحقیق و پژوهش
متن بیزینس پلن شما صرف نظر از اینکه مخاطب طرح تجاری شما چه کسی نوشته است، باید تا حد ممکن کوتاه و قابل خواندن باشد (حداکثر ۱۵ تا ۲۰ صفحه). اگر متنی در طرح تجاری کسبوکارتان وجود دارد که نوشتنش ضروری نیست ولی فکر می‌کنید دانستن برای مخاطبان و اهداف شما ارزشمند خواهد بود، آن‌ها را از متن اصلی به قسمت ضمیمه اضافه کنید.
لحن و سبک نگارش‌تان را ثابت نگه دارید
خلاصه عملیاتی با هدف معرفی شرکت نوشته می‌شود و سایر اجزای آن شامل اهداف کسبوکار، اطلاعات مرتبط با مدیریت شرکت، اعضا و کارکنان، برنامه‌های اجرایی و مشخصات شعب شرکت ارائه می‌شود.
محصولات و خدمات
اگر بیزینس پلنی که می‌نویسید ایرادات اساسی و حیاتی داشته باشد، شکست خوردن آن کسبوکار تضمینی است. پس بهتر است مراحل بیزینس پلن را به‌درستی اجرا کنید و از بروز اشتباهاتی مانند انتخاب ایده تجاری بد، نداشتن پلن B، انتخاب تیم عملیاتی ناهماهنگ، نداشتن پیش‌بینی مالی و ایرادات نگارشی جلوگیری کنید. وجود هر کدام از اشتباهات نام‌برده‌شده در طرح تجاری شما باعث می‌شود در گرفتن سرمایهگذار و جذب منابع مالی برای کسبوکارتان نا‌موفق باشید.
استخدام نیرو
طرح تجاری شرح بسیار دقیق‌تری از چگونگی دستیابی به اهداف سازمان، بازاری که در آن فعالیت می‌کند و منابعی که نیاز دارد است. بیزینس پلن شامل یک برنامه عملیاتی است که فعالیت‌ها یا خروجی‌های اصلی سازمان و نقاط عطف مهم، مقیاس‌های زمانی و شاخص‌های عملکردی آن را توصیف می‌کند. اگر استراتژی را خانه‌ای تصور کنیم که قصد ساخت آن را دارید، طرح تجاری مانند نقشه کشی ساختمان است (شامل سیم کشی، لوله کشی، پی ریزی و کارگران).
